„Nie mówi? Jest chłopcem, chłopcy mówią później. Nie reaguje? No cóż, taki charakter. Źle wychowane. To małe dziecko, może z tego wyrośnie. Nie szukaj problemu, jego ojciec był taki sam. Jest wycofana, bo to dziewczynka, nieśmiała.”
Aby zrozumieć
Badanie ASD to diagnoza ADOS-2 z wywiadem ADI-R
Coraz więcej rodziców czuje się zaniepokojonych rozwojem dziecka. Często obserwują trudności w rozwoju mowy, komunikacji. Wielu rodziców zmaga się z trudnymi zachowaniami swoich dzieci, z niepokojącymi reakcjami, gwałtownymi emocjami, wobec których rodzice czują się bezradni i bezsilni. Rodzice wahają się, czy warto interweniować, szukać przyczyny tych trudności, diagnozy. Boją się etykietowania, stygmatyzacji, tego co będzie dalej. Profesjonalna diagnoza nie służy jednak za „wyrok”, jest kompasem, który pozwoli określić drogę na przyszłość. Wiedza na temat tego, co jest mojemu dziecku pozwala pozbyć się niepewności i niepotrzebnego lęku. Przynosi ulgę. Poczucie, że wiem co robić. Pozwala zrozumieć, że to nie wina błędów wychowawczych. Pozwala również zdjąć z dziecka ciężar bycia „niegrzecznym”. Nietypowe reakcje, trudności w komunikacji, intensywne zainteresowania, sztywność i upór są uwarunkowane neurobiologicznie, dziecko nie robi tego specjalnie, ze złej woli. To oczekiwania z zewnątrz powodują dodatkowe trudności emocjonalne.
Coraz więcej dzieci rozwija się w sposób nieneurotypowy. Na podstawie dostępnych danych można mówić o minimum kilkudziesięciu tysiącach dzieci i młodzieży z rozpoznaniem ASD w Polsce. Dane z systemu edukacji wskazują na wyraźny wzrost liczby orzeczeń wydanych dla dzieci i młodzieży z powodu ASD w ostatnich latach (2022-2025). Wzrasta także ilość dzieci u których stwierdza się nadpobudliwość, trudności w koncentracji uwagi, ADHD.
Czy to autyzm? Czy to ADHD? Dlaczego nie mówi?
Aby wspierać
Celem badania dziecka w kierunku zaburzeń ze spektrum autyzmu (ASD) jest wszechstronna ocena jego rozwoju, funkcjonowania społecznego, komunikacji oraz zachowań, aby ustalić, czy obserwowane trudności mieszczą się w obrazie ASD. Badanie pozwala zrozumieć mocne strony i potrzeby dziecka, określić ewentualne obszary wymagające wsparcia oraz zaplanować odpowiednie formy terapii i działań edukacyjnych dostosowanych do jego możliwości.
Formalna diagnoza pozwala na podjęcie ukierunkowanej terapii. Daje możliwości konkretnego wsparcia w placówkach edukacyjnych poprzez dodatkowe zajęcia terapeutyczne, obecność nauczyciela wspomagającego, dostosowanie wymagań. Daje rodzicom możliwość wsparcia, również finansowego ze strony PFRONu, pomocy społecznej.
Jak wygląda diagnoza
Diagnozę należy rozpocząć jak najszybciej, gdy rodzic czuje się zaniepokojony, nawet u dziecka przed 2 rokiem życia. Pierwsze kroki to wykluczenie trudności w funkcjonowaniu zmysłów, czyli badanie wzroku i słuchu. Warto także zwrócić uwagę na rozwój ruchowy, skonsultować się z fizjoterapeutą, neurologiem. Wykonanie diagnozy psychologiczno-pedagogicznej pozwoli na określenie poziomu rozwoju psychoruchowego, intelektualnego oraz poziomu rozwoju mowy – badanie logopedyczne.
Diagnoza w Polsce opiera się o rzetelne i standaryzowane metody diagnozy spektrum autyzmu, używane w praktyce psychologiczno-pedagogicznej i klinicznej:
ADOS-2 (Autism Diagnostic Observation Schedule, Second Edition)
- Złoty standard obserwacyjny w diagnozie ASD.
- Ocenia m.in. komunikację społeczną, nawiązywanie relacji, zachowania stereotypowe.
- Składa się z modułów dobieranych do poziomu językowego i wieku.
- Przeprowadzany przez przeszkolonego diagnostę.
ADI-R (Autism Diagnostic Interview – Revised)
- Pogłębiony, ustrukturyzowany wywiad z rodzicem/opiekunem.
- Ocenia rozwój komunikacji, relacji społecznych, zachowań społecznych i zainteresowań.
- Zwykle stosowany równolegle z ADOS-2.
Wizytę u psychologa rozpoczyna się od rozmowy i wywiadu z rodzicem na temat rozwoju dziecka, dotychczasowych badań, doświadczeń życiowych oraz sytuacji społeczno-edukacyjnej. W pierwszej kolejności dokonuje się w badaniu psychologicznym określenia poziomu rozwoju psychoruchowego, intelektualnego dziecka. Ważne jest także badanie logopedyczne, określenie poziomu mowy.
Rodzice uzyskują wiedzę o obszarach wymagających pomocy, a także o mocnych stronach dziecka, zasobach, które pozwolą na budowanie kompetencji, rozwijanie umiejętności.
Diagnozę zaburzenia ze spektrum ASD może postawić jedynie lekarz psychiatra.
Z wynikami badań należy skonsultować się z psychiatrą. Tylko zaświadczenie lekarskie uprawnia do ubiegania się o różne formy pomocy.
Kto prowadzi diagnozę?
Diagnozę wykonuje Magdalena Tracz – psycholog i certyfikowany diagnosta ADOS-2 (rok uzyskania uprawnień ADOS-2: 2023). Systematycznie od tego czasu uczestniczy w warsztatach Klubu Diagnosty Spektrum Autyzmu AutismLab prowadzonym na Uniwersytecie Warszawskim. Prowadzi także wywiady z pomocą ADI-R, w lutym 2026r. uzyska certyfikat stosowania ADI-R w praktyce klinicznej.
Oferujemy także pełną diagnozę psychologiczno-pedagogiczną
Badanie psychologiczne, ocenę rozwoju psychoruchowego dziecka do 3 r.ż. oraz rozwoju intelektualnego dzieci po 3 r.ż.
Badanie pedagogiczne funkcji psychomotorycznych ważnych dla procesu uczenia się oraz ocenę umiejętności szkolnych.
Badanie logopedyczne, ocenę rozwoju mowy.
Jakimi supermocami możemy się podzielić z Tobą lub Twoimi dziećmi?